Spotkanie z historią na zakończenie projektu

Wystawą „Paprocie zakwitły krwią partyzantów” Miejska Biblioteka Publiczna w Józefowie kończy projekt „Od małej do wielkiej ojczyzny – szlakiem niedźwiedzia Wojtka”, promujący czytelnictwo. Otwarcie ekspozycji poświęconej bitwie pod Osuchami, odbyło się w poniedziałek 18 października, a jego bohaterem był autor wystawy Tomasz Brytan z Muzeum Ziemi Biłgorajskiej.

W spotkaniu uczestniczyła około 40-osobowa grupa uczniów klas VII i VIII Szkoły Podstawowej w Józefowie i członkinie Dyskusyjnego Klubu Książki, działającego przy miejscowej bibliotece. Wszyscy z zaciekawieniem słuchali opowieści autora ekspozycji, a potem zarzucili go wieloma pytaniami, które zadawali także długo po oficjalnej części wernisażu.

Tomasz Brytan podkreślał m.in., że bitwa pod Osuchami jest uznawana za jedną z najcięższych bitew partyzanckich w Polsce, a cmentarz w Osuchach należy do największych w Europie.
Wiosną 1944 roku, gdy front wschodni zbliżał się do linii Bugu, akcje partyzanckie mogły poważnie zakłócać przegrupowania wojsk niemieckich. Dlatego Niemcy przystąpili do specjalnie opracowanej operacji wojskowej i pacyfikacyjnej pod nazwą "Sturmwind I", a po jej niepowodzeniu, "Sturmwind II". Głównym celem pierwszej operacji była likwidacja partyzantki sowieckiej i współpracujących z nią oddziałów Armii Ludowej, które działały w lasach janowskich. Druga operacja zakładała zniszczenie oddziałów Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej skoncentrowanych w Puszczy Solskiej, która była bazą zamojskiego Inspektoratu Armii Krajowej. Do połowy czerwca około 30 tysięcy żołnierzy niemieckich okrążyło zgrupowanie partyzanckie, stacjonujące w solskim kompleksie leśnym. Oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, dowodzone przez zamojskiego inspektora AK majora Edwarda Markiewicza ps. "Kalina" liczyły około 1200 ludzi, kolejnych 700 partyzantów miała Armia Ludowa, a następnymi 1900 dysponował dowodzący sowieckimi oddziałami partyzanckimi pułkownik NKWD Nikołaj Prokopiuk.

Siły partyzanckie były rozproszone, co przyczyniło się do jeszcze większych strat, a najcięższe przegrane walki zakończyły się 25 czerwca 1944 roku.

Geneza, przebieg i skutki bitwy pod Osuchami są opisane na otwartej w poniedziałek wystawie, na której znajduje się m.in. wiele zdjęć. - Ze zrozumiałych powodów w oryginale były to fotografie czarno-białe, ale biorąc pod uwagę adresatów ekspozycji, którymi była główna młodzież, autor pokoloryzował je, co niezwykle uatrakcyjnia przekaz - mówi dyrektor MBP w Józefowie Elżbieta Jamroz.

Wystawa "Paprocie zakwitły krwią partyzantów" będzie czynna w józefowskiej książnicy do końca listopada. Potem u siebie chcą ją gościć m.in. biblioteki w Aleksandrowie, Biłgoraju, Szczebrzeszynie i Tereszpolu.

Ekspozycja kończy projekt "Od małej do wielkiej ojczyzny - szlakiem niedźwiedzia Wojtka", na który MBP w Józefowie pozyskała pieniądze z "Funduszu Promocji Kultury. Program partnerstwo dla książki 2021" ministerstwa kultury. Także w październiku biblioteka rozstrzygnęła konkursy - na quest "Szlakiem kultury i historii w gminie Józefów" oraz na lapbook "Podróż niedźwiedzia Wojtka w mojej wyobraźni". Wcześniej józefowska książnica zorganizowała m.in. warsztaty dla dzieci "Wojny dorosłych - historie dzieci", rajd rowerowy "Z książką na ramie", spotkania z pisarzami Renatą Piątkowską, Łukaszem Wierzbickim i Wiolettą Piasecka, "Noc z historią", czyli wycieczkę do muzeum, spotkanie z kombatantem i śpiewanie przy ognisku. Odbyła się także gra terenowa "Z książką w podróż historyczną", warsztaty literackie i historyczne, wystawa "Szlakiem poezji Roztocza" oraz akcja "Czytam z bohaterskim misiem".

Patronami medialnymi projektu byli: Informacyjna Agencja Samorządowa, Katolickie Radio Zamośc, Nowa Gazeta Biłgorajska i Tygodnik Zamojski.